Om walvissen effectief te beschermen moet de IWC een permanent verbod op commerciële walvisvangst instellen, het aantal walvisreservaten in stand houden en uitbreiden en werken aan de bescherming van alle walvissoorten, ook die soorten die op dit moment (nog) niet bedreigd zijn. Het Wereld Natuur Fonds dringt er bij Japan op aan het wetenschappelijke comité van de IWC, dat al vraagtekens heeft geplaatst bij de walvisjacht door Japan, te respecteren én het misbruik van de mogelijkheid tot wetenschappelijke walvisjacht te stoppen. De organisatie hoopt dat Japan tijdens deze bijeenkomst van de IWC laat zien te kiezen voor samenwerking in plaats van confrontatie met andere regeringen, natuurbeschermingsorganisaties en wetenschappers.

"Met alle bedreigingen voor verschillende walvispopulaties, is het hoog tijd dat de IWC de 21ste eeuw instapt. Dit kan wel eens onze laatste kans zijn om de toekomst van deze prachtige dieren veilig te stellen" stelt dr. Lieberman.

Foto: WWF/Stephen M. Dawson

Inleiding

De complexe relatie tussen mensen en walvissen wordt gekenmerkt door tegenstrijdig-heden: aan de ene kant hebben mensen sterke positieve gevoelens bij walvissen vanwege hun waarde in natuur en cultuur, aan de andere kant vormt de niet-duurzame jacht op de in het wild levende dieren een van de donkerste hoofdstukken in de wereldgeschiedenis op dit gebied. Weinig dieren boezemen zoveel ontzag in als walvissen, maar er zijn ook weinig soorten die zo zwaar hebben geleden als gevolg van menselijk handelen. De campagne van het Wereld Natuur Fonds tegen de ongecontroleerde commerciële jacht op walvissen maakt deel uit van een breed scala aan activiteiten dat erop gericht is om de negatieve invloed van de mens op walvissen te minimaliseren. Andere activiteiten richten zich op voorkomen of terugdringen van zeevervuiling, klimaatveranderingen, aanvaringen met grote schepen, bijvangst bij visserij en andere door de mens veroorzaakte bedreigingen. In de jaarvergadering van de IWC (dit jaar van 20 tot 24 mei 2002 in Shimonoseki, Japan) pleit het Wereld Natuur Fonds voor bescherming van alle walvisachtigen en voor de verzekering dat commerciële exploitatie nooit meer een bedreiging mag vormen voor welke walvissoort dan ook.


Zichtbare en onzichtbare bedreigingen

Op dit moment zijn de populaties van vrijwel alle grote walvissen uitgedund, een erfenis van twee eeuwen ongecontroleerde walvisvangst. Aangezien walvissen lang leven en een trage voortplantingscyclus kennen, duurt het tientallen jaren of zelfs generaties voordat eenmaal aangetaste populaties hersteld zijn. Van enkele soorten, zoals de noordkaper en de blauwe vinvis, zijn er nog maar een paar honderd in leven. Deze soorten zijn bijna uitgestorven omdat zij de exploitatie uit het verleden niet te boven zijn gekomen. Van andere soorten wordt aangenomen dat de populaties weer gezondere niveaus hebben bereikt, waarbij de kanttekening moet worden geplaatst dat schattingen over walvispopulaties vrijwel altijd veel onzekerheid kennen. Hoewel de direct schadelijke invloed van de mens een aandachtspunt blijft, valt niet uit te sluiten dat andere, meer onzichtbare bedreigingen voor de walvissen uiteindelijk belangrijker blijken te zijn. Naar verwachting zal de klimaatverandering in de komende tientallen jaren de trek, voortplanting en voedselbronnen van walvissen verstoren. Onbekend is welke effecten de wereldwijde overbevissing zal hebben op de voedselbronnen van veel walvis- en dolfijnsoorten. De ophoping van DDT, PCB’s en andere chemische verontreinigers in de voedselketen in zee heeft nu al invloed op bepaalde walvissen en dolfijnen en kan hun immuunsystemen en vermogen tot voortplanting in gevaar brengen. Aangezien het moeilijk is om deze bedreigingen van het zeemilieu op korte termijn zodanig aan te pakken dat de specifieke schade voor walvissen beperkt blijft, is het des te belangrijker dat walvissen niet ook nog worden bedreigd door ongecontroleerde commerciële jacht.


Walvisvangst en de IWC

De International Whaling Commission (IWC) is opgericht naar aanleiding van de International Convention for the Regulation of Whale Conservation (ICRW) in 1946 en is de enige internationale regelgevende instantie die zich bezighoudt met het beheer van walvisachtigen. De behoefte aan internationale samenwerking op het gebied van bescherming, beheer en bestudering van walvisachtigen werd erkend in het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het Recht van de Zee (artikelen 65 en 120) en in Agenda 21 (hoofdstuk 17) opnieuw bevestigd. Internationale samenwerking is van belang omdat walvissen tijdens de trek enorme afstanden afleggen.
Ondanks het wereldwijde verbod op de commerciële walvisjacht, dat in 1986 door de IWC is uitgevaardigd, worden er nog steeds walvissen gevangen. Sinds het verbod van kracht is, zijn al meer dan 22.700 walvissen van vijf verschillende soorten gedood door commerciële walvisvaarders, en dat aantal loopt nog steeds op. Japan vangt nog steeds honderden walvissen, (veel daarvan in de zuidelijke oceaan rond Antarctica, die door de IWC juist als walvisreservaat is aangewezen) door op slinkse wijze gebruik te maken van de mazen die het verdrag biedt voor “wetenschappelijk onderzoek”, en verkoopt het vlees op commerciële basis in Japan. Noorwegen jaagt openlijk commercieel op walvissen op basis van een juridisch “bezwaar” tegen het verbod. De activiteiten van Japan en Noorwegen ondermijnen de geest en het doel van het verbod, en worden voortgezet ondanks afkeuring en herhaalde kritiek van de IWC.
De twee genoemde landen oefenen zware druk uit om de internationale handel in walvisproducten, die is verboden door de Conventie van Washington (CITES), toch weer toe te staan. De Japanners hebben aangekondigd dat zij in het kader van de “wetenschappelijke” walvisjacht ook op de noordse vinvis gaan jagen, terwijl dit dier op de Red List van IUCN (www.redlist.org) te boek staat als met uitsterven bedreigd (‘endangered’). Daarnaast zet dit land de jacht op potvissen, Bryde-walvissen en twee soorten dwergvinvissen voort. IJsland heeft zich in 1992 teruggetrokken uit de IWC, maar wil nu weer lid worden en tevens op walvissen gaan jagen.

De hardnekkigheid waarmee Japan en Noorwegen de beslissingen van de IWC omzeilen en het verbod op de walvisjacht negeren, heeft de positie van de IWC ondermijnd en tot een impasse binnen de organisatie geleid. Op dit moment heeft de IWC geen goede procedure die strenge controle op walvisjacht verzekert, hoewel de Commissie al verschillende jaren besprekingen voert over een zorgvuldig beheersplan (Revised Management Scheme of RMS) dat daarbij zou kunnen helpen.

Bovendien worden Japan en Noorwegen in de IWC gesteund door de stemmen van enkele ontwikkelingslanden die aanzienlijke financiële hulp van Japan krijgen. Vorig jaar gaven Japanse functionarissen toe dat zij de hulp aan ontwikkelingslanden gebruiken om stemmingen te beïnvloeden, een situatie die volgens het Wereld Natuur Fonds de geloofwaardigheid van de IWC ondermijnt.


Het Wereld Natuur Fonds en de commerciële walvisjacht

Het Wereld Natuur Fonds is een tegenstander van de commerciële walvisjacht en is van mening dat er geen dwingende sociale of wetenschappelijke omstandigheden bestaan die de omvang van de huidige jacht kunnen rechtvaardigen. Het Wereld Natuur Fonds steunt met klem het tegengaan van de walvisjacht, opdat geen enkele walvissoort nog wordt bedreigd door die jacht. De hervatting of, beter gezegd, de uitbreiding van de commerciële walvisjacht heeft geen geloofwaardige voordelen voor de bescherming van de walvis. In tegendeel, in het verleden is het onmogelijk gebleken om toezicht te houden op de handel in walvisproducten en de daaraan verbonden financiële motieven. Deze handel dreigt zeer negatieve effecten te hebben op bedreigde walvisachtigen die onder het mom van legaliteit op de commerciële markten eindigen.

Een zeer kleine minderheid van de landen in de IWC weigert de beslissing van de IWC, om de commerciële walvisvangst stop te zetten, na te leven. Het is van het allergrootste belang dat de internationale gemeenschap, met inbegrip van deze landen, tot overeenstemming komt over nieuwe, strenge maatregelen. Het Wereld Natuur Fonds is van mening dat een sterk, controleerbaar Revised Management Scheme, gebaseerd op het voorzorgprincipe, de voorkeur verdient boven de huidige impasse, en roept de walvisjagende landen en hun bondgenoten op om met een dergelijk RMS in te stemmen. Dit RMS kan het verouderde beheersplan uit 1974 (IWC Schedule paragrafen 10(a) tot (c)) vervangen, en dient de volgende elementen te omvatten: een Revised Management Procedure (RMP) die alle quota vaststelt op nul, tenzij andere quota worden berekend en goedgekeurd; waterdichte maatregelen voor supervisie en controle over de walvisvangst, waar de walvisjagende landen zelf de kosten voor dragen; DNA-tests van alle gevangen walvissen, en een diagnostisch en transparante internationale DNA-registratie; sancties op niet-naleving; en andere belangrijke maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de commerciële walvisvangst nooit meer een bedreiging kan vormen voor walvispopulaties.

Het Wereld Natuur Fonds dringt ook sterk aan op een definitief verbod van de commerciële walvisvangst op open zee, door in het al langer bestaande verbod op walvisvangst met grootschalige fabrieksschepen alle soorten dwergvinvissen op te nemen; door het handhaven van het huidige verbod op de internationale handel in walvisproducten; het behoud en de uitbreiding van walvisreservaten; en beëindiging van het flagrante misbruik dat Japan maakt van de uitzonderingsclausule voor de jacht op wetenschappelijke gronden.

De 54ste jaarvergadering van de IWC vindt plaats in Shimonoseki in Japan van 20 tot 24 mei 2002. Het Wereld Natuur Fonds is van mening dat de vergadering in Shimonoseki mogelijk de laatste kans is die de IWC heeft om de impasse te doorbreken, om de huidige walvisvangst onder internationale controle op basis van voorzorg te laten plaatsvinden en om maatregelen in te voeren die bestaande en potentiële overtredingen van de regelgeving zullen tegengaan.


Standpunt van het Wereld Natuur Fonds over de lokale walvisjacht t.b.v. levensonderhoud

De walvisjacht die dient om te voorzien in de eerste levensbehoeften, kent een lange geschiedenis in de lokale arctische samenlevingen. Krachtens de IWC-regelgeving wordt voor dergelijke vangsten vrijstelling verleend, zolang de walvisproducten niet in de commerciële handel terechtkomen. Het Wereld Natuur Fonds erkent de behoefte die aan dit type walvisjacht ten grondslag ligt op twee voorwaarden. De eerste voorwaarde is dat de jacht moet worden uitgevoerd door autochtone, inheemse of lokale volkeren die oude, sterke sociale en culturele banden hebben met de walvisjacht, waarbij de producten uitsluitend bestemd zijn voor lokale consumptie. Als tweede voorwaarde geldt dat er een beheersplan met voorzorgsmaatregelen moet zijn dat de duurzaamheid van de activiteiten waarborgt, zodat populaties van bedreigde walvissen niet verder in het nauw komen.


Toekomst van de IWC

Het mandaat van de IWC vereist in de allereerste plaats dat de terugkeer van ongecontroleerde, grootschalige commerciële jacht wordt voorkomen. De IWC wordt op deze korte termijn-doelstelling beoordeeld. Momenteel is het tegengaan van de jacht ook de belangrijkste bijdrage die de IWC kan leveren aan de bescherming van walvissen in zijn algemeenheid. Bij de onderhandelingen over de ICRW van 1946 bestond echter nog geen inzicht in het grote aantal bedreigingen waaraan walvissen blootstaan, en het bestaan van enkele bedreigingen die we nu kennen werd toen niet eens herkend (zoals chemische vervuiling, klimaatveranderingen, aanvaringen met grote schepen en verstrikking in visnetten). De tekst van het verdrag is al meer dan vijftig jaar oud. Sinds die tijd is het onmogelijk geworden om de bedreigingen van de commerciële walvisvangst te scheiden van andere bedreigingen, zoals zeevervuiling, commerciële bijvangst of overbevissing. Ook kan er geen willekeurige grens worden getrokken tussen grote en kleine walvisachtigen, omdat zowel grote als kleine walvissen commercieel worden gevangen, waarbij voor de laatste categorie nauwelijks internationale regelgeving bestaat. Het zou nu de voorkeur verdienen, en bovendien meer potentiële bescherming bieden aan walvisachtigen, als alle bedreigingen van alle walvispopulaties in een brede context zouden worden aangepakt. Het Wereld Natuur Fonds erkent dat het ICRW momenteel het enige beschikbare internationale instrument is om alle bedreigingen voor het voortbestaan van walvisachtigen formeel aan te pakken. Het Wereld Natuur Fonds hecht ook grote waarde aan de belangrijke bijdragen van de Wetenschappelijke Commissie van de IWC aan de verbreding van het aandachtsveld op het gebied van schadelijke factoren en van soorten. Daarom dringen wij er bij de IWC op aan de activiteiten formeel uit te breiden tot de aanpak van de jacht op kleine walvisachtigen, vervuiling, verstrikking in visnetten en bijvangst, aanvaringen met grote schepen en de gevolgen van overbevissing op de voedselbronnen van walvisachtigen. Als de IWC op de lange termijn van betekenis wil blijven, moet de organisatie zich richten op de andere menselijke activiteiten die een bedreiging vormen voor walvisachtigen en op het voortbestaan van die soorten die het meest worden bedreigd.

Het Wereld Natuur Fonds roept alle landen op om hun verantwoordelijkheid te nemen, om te handelen in het belang van de bescherming van alle walvisachtigen en om de IWC mee te nemen naar de 21ste eeuw.

Mei 2002

Wereld Natuur Fonds

23 mei 2002
Het gevaar van terugkeer van de commerciële walvisjacht lijkt voorlopig geweken. Twee verschillende voorstellen voor hervatting van de walvisjacht zijn vandaag onverwacht afgewezen door de Internationale Walvisvaart Commissie (IWC).

De voorstellen gaan over het instellen van een Revised Management System (RMS). Dit is een serie regels voor de commerciële walvisjacht. Het RMS bepaalt de vangstquota voor walvissoorten. Ook worden daarin de gebieden vastgeld waarin mag worden gejaagd. En het RMS geeft aan hoe de jacht te controleren.

Ondanks de vele gekochte stemmen kreeg Japan zijn voorstel voor hervatting van de commerciële walvisjacht er niet door. De Japanse motie behelsde opheffing van het moratorium op de commerciële walvisjacht en de opheffing van twee bestaande walvisreservaten.

Alternatief voorstel
Het alternatieve voorstel haalde het echter onverwacht ook niet. Nederland, Zweden, Ierland, Oman, Zuid-Afrika, Spanje, Zwitserland en Finland hadden een eigen motie opgesteld, om te voorkomen dat de Japanse het zou halen. Maar ook dit voorstel kreeg niet de vereiste driekwart meerderheid.

Herstel walvispopulaties
'Regels voor de commerciële walvisjacht hebben in het verleden nooit gewerkt. Greenpeace vindt daarom dat alleen een duidelijk verbod op de commerciële walvisjacht een kans biedt op herstel van de walvispopulaties. Ze worden al bedreigd door genoeg andere gevaren, zoals giftige stoffen en klimaatverandering', zegt Richard Page, Greenpeace-campaigner Oceanen vanuit de IWC.

Bron: www.greenpeace.nl

24 mei 2002

Het Wereld Natuur Fonds beschuldigt Japan ervan politieke belangen zwaarder te laten wegen dan het boeken van vooruitgang op cruciale onderwerp voor de bescherming van walvissen en walvisachtigen. Japan was dit jaar gastland van de 54ste bijeenkomst van de Internationale Walvis Commissie (IWC), gehouden in de havenstad Shimonoseki van 20 mei 2002 tot vandaag, de slotdag.
Het Wereld Natuur Fonds is verheugd dat Japan niet is geslaagd in haar streven het verbod op commerciële walvisjacht op te heffen. Tegelijkertijd hekelt de organisatie het feit dat Japan, samen met door het land omgekochte staten, het instellen van nieuwe walvisreservaten in de zuidelijke Grote Oceaan en de zuidelijke Atlantische Oceaan heeft voorkomen. Ook heeft Japan verhinderd dat cruciale onderwerpen voor de bescherming van kleine walvissen, dolfijnen en bruinvissen, door de IWC zijn behandeld. Verder noemt het Wereld Natuur Fonds het schandalig dat Japan haar betaalde macht over kleine eilandstaten heeft misbruikt om de legitieme behoefte van inheemse gemeenschappen in het Noordpoolgebied, om walvissen te vangen om in hun levensonderhoud te voorzien, te ontkennen.
“Japan moet stoppen met het ondermijnen van de IWC en zich gaan gedragen als een serieuze partij die haar verantwoordelijkheid neemt als het gaat om de bescherming van walvissen. Alleen dan kan dit forum de geloofwaardigheid die de IWC na deze bijeenkomst is kwijtgeraakt, weer terugwinnen”, aldus Sue Lieberman, hoofd van het Soortenprogramma van het internationale Wereld Natuur Fonds.

Het is volgens het Wereld Natuur Fonds van belang dat de IWC tijdens de volgende bijeenkomst prioriteit geeft aan het behandelen van de vele voorstellen die nu niet zijn besproken omdat politieke belangen de bijeenkomst domineerden. Bijvoorbeeld een resolutie om Japans ‘wetenschappelijke’ walvisvangst te veroordelen en een resolutie over het feit dat de IWC erop moet toezien dat CITES* - het verdrag dat de handel in bedreigde planten en dieren reguleert - voorkomt dat de commerciële handel in walvisvlees wordt hervat. Japans overheersing van de agenda voorkwam ook een discussie over een resolutie ter bescherming van de bultrugdolfijn, waarmee voor het eerst bijvangst (een van de belangrijkste bedreigingen voor grote en kleine walvisachtigen) aan de orde zou worden gesteld.

Japanse en Noorse walvisvaarders hebben aangekondigd dit jaar ruim 1300 (in 2001: 1147) walvissen te vangen voor de commerciële handel en maken er geen geheim van de aantallen en te bejagen soorten nog verder te willen uitbreiden. Japan met de oude smoes van ‘wetenschappelijk onderzoek’, Noorwegen met een juridisch excuus. Het Wereld Natuur Fonds roept alle landen die deelnemen aan de IWC op om in de komende 12 maanden in goed vertrouwen samen te werken om een einde te maken aan deze ongecontroleerde walvisvangst. De organisatie benadrukt dat de IWC haar geloofwaardigheid alleen kan terugwinnen als tijdens de 55ste bijeenkomst, volgend jaar in Berlijn, daadwerkelijk vooruitgang wordt geboekt om walvisachtigen (zowel walvissen als dolfijnen) beter te beschermen.
 

Wereld Natuur Fonds